دانه چیا با نام علمی سالویا هیسپانیکا (Salvia hispanica) از نوعی گیاه بومی آمریکای جنوبی به دست می‌آید. این دانه‌ها با وجود اینکه هزاران سال است مصرف می‌شوند، در سال‌های خیر به دلیل آشکار شدن ویژگی‌های تغذیه‌ای خاصشان، از جمله داشتن مقدار زیادی پروتئین و فیبر، موردتوجه قرار گرفته‌اند.

دانه‌های چیا معمولا به غذاها اضافه می‌شوند تا ارزش تغذیه‌ای آن‌ها را افزایش دهند. البته عادت کردن به بافت برآمده و ژل‌مانند آن‌ها ممکن است کمی زمان ببرد اما مسئله بیشتر این است که دانه‌های چیا با وجود مزایایی که برای سلامتی دارند، ممکن است عوارض جانبی خاصی نیز به همراه داشته باشند، از جمله تداخل با داروها و مسائل دیگر.

به گزارش وری‌ول‌هلت، برخی افراد به دانه چیا حساسیت دارند. عوارض این واکنش آلرژیک در برخی افرادــ اگرچه نادر است‌ــ می‌تواند به صورت سرگیجه، اگزما و خارش دست یا تورم صورت باشد.

آلرژی به کنجد و دانه‌های چیا نیز ممکن است با هم مرتبط باشند. بنابراین اگر به کنجد حساسیت دارید، هنگام مصرف دانه‌های چیا احتیاط کنید.

از طرفی، مصرف بیش از حد دانه‌های چیا هم ممکن است خطرناک باشد. مقدار استاندارد توصیه‌شده یک اونس یا ۲۸.۸۵ گرم، معادل ۲.۵ قاشق غذاخوری، در روز در اعلام شده است. اگر در یک وعده یک‌سوم فنجان دانه‌های چیا مصرف کنید، حدود ۲۲ گرم فیبر دریافت خواهید کرد که معادل تقریبا ۶۰ تا ۸۰ درصد نیاز روزانه‌ به فیبر است که بسیار زیاد است و ممکن است عوارض جانبی مانند دل‌درد شدید به همراه داشته باشد، به‌خصوص اگر به مصرف فیبر زیاد در رژیم غذایی‌تان عادت نداشته باشید.

با مصرف مقدار زیاد دانه‌های چیا، دریافت مقدار زیادی اسید فیتیک (phytic acid) موجود در آن نیز ممکن است جذب برخی مواد مغذی را کاهش دهد.

خطر خفگی

مصرف مقدار زیادی دانه چیا به صورت خشک ممکن است باعث خفگی شود، به‌خصوص در افرادی که مشکل بلع (دیسفاژی) یا سابقه انسداد مری دارند، زیرا دانه‌های چیا تا ۲۷ برابر وزنشان آب جذب می‌کنند و خوردن دانه‌های چیای خشک و نوشیدن آب پس از آن می‌تواند باعث انبساط و گیر کردن آن‌ها در مری و خفگی می‌شود.

 با وجود این مصرف آن‌ها عموما مشکلی به همراه ندارد و به افراد افراد مبتلا به دیسفاژی یا سابقه انسداد مری توصیه می‌شود قبل از خوردن آن‌ها را خیس کنند تا حجمشان از قبل افزایش یابد.

تداخل دارویی

ترکیبات موجود در دانه‌های چیا مانند فیبر محلول ممکن است بر نحوه جذب یا استفاده بدن از داروهای مختلف تاثیر بگذارد.

داروهای دیابت‌ــ دانه‌های چیا می‌توانند با کاهش جذب کربوهیدرات‌ها، سطح قند خون را تثبیت کنند. مصرف مقدار زیادی دانه چیا همراه با داروها یا مکمل‌های دیابت (مانند برمبریین یا دارچین) ممکن است تاثیر آن‌ها را بیش از اندازه افزایش دهد.

داروهای فشار خون‌ــ برخی تحقیقات نشان می‌دهند که دانه‌های چیا ممکن است فشار خون را کاهش دهند. فیبر محلول دانه‌های چیا نیز ممکن است جذب برخی داروها را کند و در نتیجه تاثیر آن‌ها را کاهش دهد. بنابرین بهتر باشد دانه‌های چیا و داروهای فشار خون با فاصله چند ساعت از هم مصرف شوند.

داروهای رقیق‌کننده خون‌ــ دانه‌های چیا منبع مهم اسیدهای چرب امگا۳ گیاهی محسوب می‌شوند. دوز بالای این اسیدها می‌توانند زمان لخته شدن خون را به تاخیر اندازند و ممکن است تاثیر داروهای رقیق‌کننده خون را افزایش دهند.

فیبر و اسید فیتیک موجود در دانه‌های چیا ممکن است جذب مکمل‌های روی، کلسیم و آهن را هم کاهش دهند. این دانه‌ها همچنین می‌توانند مشکلات گوارشی ایجاد کنند. با و‌جود آنکه مصرف فیبر کافی به پیشگیری و درمان یبوست کمک می‌‌کند، دریافت فیبر بیش از حد نیاز مشکلات گوارشی مانند نفخ و درد شکم را به همراه خواهد داشت. 

افراد مبتلا به بیماری التهاب روده (آی‌بی‌دی) هم شاید بهتر باشد مصرف آن را در دوران عود بیماری محدود کنند اما در دوره‌های بهبودی و سلامت، به دلیل داشتن پروتئین، فیبر و امگا ۳ بالا مصرف آن‌ها توصیه می‌شود.

مشکلات کلیوی ناشی از دانه‌های چیا

اگرچه مصرف دانه‌های چیا به مقدار کم بی‌خطر است، افراد دچار بیماری‌های مزمن کلیوی باید به میزان مصرف توجه داشته باشند زیرا یک وعده دانه‌های چیا (۲.۵ قاشق غذاخوری) حاوی ۱۱۵ میلی‌گرم پتاسیم و ۲۴۴ میلی‌گرم فسفر است؛ دو ماده مغذی که در افراد با بیماری کلیوی باید کنترل‌شده دریافت شود.

همچنین با توجه به آنکه دانه چیا سرشار از اگزالات است، کسانی که سابقه سنگ کلیه از جنس اگزالات کلسیم دارند، هم باید در مصرف آن احتیاط کنند. 

آیا مصرف هر روز دانه چیا مشکلی ایجاد می‌کند؟

برای اکثر افراد، مصرف دانه‌های چیا به شکل روزانه بی‌خطر است.

شما می‌توانید دانه‌های چیا را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید و از مزایای این دانه سالم بهره‌مند شوید، به شرطی که مصرف روزانه را به یک‌سوم فنجان محدود کنید. آن‌ها غنی از فیبر، اسیدهای چرب امگا۳، پروتئین و آهن و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. افزودن دانه‌های چیا به رژیم غذایی می‌تواند به سلامتی روده، کنترل قند خون و تنظیم سطح کلسترول کمک کند و فیبر موردنیاز روزانه بدن را تامین کند.